Wybierz obiekt ze ścieżki zwiedzania i dowiedz się więcej
Pentaptyk Ukrzyżowania fundacji rodziny Krappe
Wrocław, ok. 1492, deski sosnowe
nr inw. Śr.142/ 1–6 MNW
Na tej całkiem typowej, jeśli brać pod uwagę rozmiar, nastawie ołtarzowej ukazano przedstawienia wydarzeń z cyklu Męki i Zmartwychwstania Chrystusa. Poliptyk był przeznaczony do kaplicy wrocławskiego rodu Krappe, której wyposażenie przywoływało w szczególny sposób Mękę Chrystusa, i stał pierwotnie obok złożonej z wielu figur Drogi krzyżowej. W otwartym retabulum widoczne jest opracowane snycersko Ukrzyżowanie, na malowanych skrzydłach zostały umieszczone wydarzenia Pasji: od Modlitwy w Ogrójcu i pojmania Chrystusa po spotkanie z niewiernym Tomaszem. Kolejne odsłony retabulum ukazują chronologicznie wydarzenia, w codziennej odsłonie prezentowały cykl Zmartwychwstania. Cykl pasyjny należy do najbardziej rozpowszechnionych w ikonografii chrześcijańskiej, a poszczególne sceny i ich ikonografia nie były polem malarskich innowacji. Dlatego ikonografia kwater Poliptyku Ukrzyżowania niekiedy zaskakuje, ponieważ pojawiają się tu sceny nietypowe, o ciekawej ikonografii, rzadko włączane do cykli pasyjnych, jak Zstąpienie do otchłani czy Zmartwychwstały Chrystus ukazujący się Marii. Obecność takich scen może sugerować sięgnięcie przez jego twórców do wzorców graficznych z epoki – w tym przypadku były to niezwykle popularne pod koniec XV wieku miedzioryty Israela van Meckenema i Martina Schongauera. Pierwszy z nich był niezwykle płodnym artystą. Szczęśliwie sygnował swoje prace, podobnie zresztą jak Schongauer, więc jego oeuvre jest dobrze rozpoznane. Van Meckenem wpisywał się w praktyki mistrzów tworzących ryciny – sam nie tylko tworzył oryginalne kompozycje, lecz także kopiował miedzioryty innych, w tym Schongauera. Z tego powodu trudno czasem rozstrzygnąć, czy dana scena została skopiowana z ryciny van Meckenema czy Schongauera, podobne wątpliwości można mieć w czasie poszukiwania wpływów kompozycji Albrechta Dürera, którego miedzioryty i drzeworyty zalały Europę w niezliczonych kopiach. Warsztat odpowiedzialny za Poliptyk fundacji rodziny Krappe powtórzył wzorcowe kompozycje w miarę wiernie. Bardzo często w czasie przenoszenia wzorca graficznego otrzymywano kompozycję w lustrzanym odbiciu – było to wynikiem procesu kopiowania. Dzięki zastosowaniu wzorów graficznych twórcy mogli dodać do zestandaryzowanego i uświęconego tradycją cyklu ikonograficznego nowe, niecodzienne przedstawienia czy przedstawić znane sceny w trochę inny sposób.

Israhel van Meckenem, Chrystus przed Annaszem, koniec XV w.
źródło: https://www.metmuseum.org/art/collection/search/363263

Israhel van Meckenem, Ecce Homo, koniec XV w.
źródło: https://www.metmuseum.org/art/collection/search/363263

Martin Schongauer, Złożenie do grobu, 1470–82
źródło: https://www.metmuseum.org/art/collection/search/366997